Psychoanalyse in de hedendaagse kliniek
PPaK-Gent is geen psychoanalytische vereniging, noch een lacaniaanse School. De lesverantwoordelijken zijn wel allemaal lid van de New Lacanian School.
PPaK-Gent heeft, net als elke andere vormingsinstelling van het Instituut van het freudiaanse Veld, tot doel een basisonderwijs in de psychoanalyse te verschaffen, met de nadruk op toepassingen van de psychoanalyse in de hedendaagse kliniek.
PPaK-Gent richt zich dan ook in de eerste plaats tot mensen die actief zijn in de geestelijke gezondheidszorg en de welzijnssector en belangstelling hebben voor de praktijk en de concepten van de psychoanalyse.
Voorstelling
Werkvormen
Het onderwijs in PPaK-Gent bestaat uit twee delen. Enerzijds zijn er de ‘zaterdagen van PPaK-Gent’ met theoretische seminaries, klinische ateliers en het seminarie ‘Actuele knelpunten voor de psychoanalyse’. Voor deze ‘zaterdagen’ wordt elk jaar een nieuw werkthema gekozen. Anderzijds zijn er de ‘klinische gesprekken’.
1. Theoretisch seminarie
Tijdens elke bijeenkomst wordt een theoretische bijdrage gebracht vanuit Freud, Lacan en Jacques-Alain Miller. Aan de hand van klinische vignetten wordt de pertinentie van bepaalde concepten en stellingen verhelderd.
2. Klinisch atelier
Dit atelier focust op gevalsconstructie: wat betekent gevalsconstructie, hoe construeert men een geval, wat zijn daarvan de implicaties voor de behandeling? Twee deelnemers presenteren een geval uit hun institutionele praktijk. Bij de voorbereiding van die presentatie worden ze beiden door een lesgever van het PPaK begeleid. Het is de bedoeling om zo getrouw mogelijk het spreken van de patiënt weer te geven en aandachtig te zijn voor details en merkwaardige sequensen in het leven van het subject. Daarin komt ook de rol van de clinicus aan bod: op welke plaats staat hij, hoe komt hij tussen, wat zijn de effecten ervan op het verloop van de behandeling? In een discussie met de lesgevers en de andere deelnemers wordt vervolgens de subjectieve logica van de casus geconstrueerd.
3. Seminarie ‘Actuele knelpunten voor de psychoanalyse’
In dit seminarie benaderen we het werkthema vanuit andere invalshoeken en vanuit de maatschappelijke actualiteit. Het precieze onderwerp van het seminarie wordt verduidelijkt in het programma van de betreffende zaterdag dat enkele dagen op voorhand aan de deelnemers wordt verstuurd. Het seminarie verloopt meestal in de vorm van korte bijdragen en uitwisselingen en doet een beroep op verschillende ‘bronnen’ : film, plastische kunst, literatuur, recente publicaties, pers, enz.
4. Klinische gesprekken
De klinische gesprekken zijn cruciaal in de vorming binnen het Instituut van het freudiaanse Veld. Ze kennen een lange psychiatrische traditie, maar Jacques Lacan, die veertig jaar lang in het Parijse Sint-Anna Hospitaal klinische gesprekken heeft geleid, heeft deze praktijk vanuit de psychoanalyse radicaal vernieuwd. Het gaat niet meer om de illustratie van een algemeen ziektebeeld voor onderwijsdoeleinden, maar om een unieke en onvoorspelbare ontmoeting, ‘geval per geval’. Een patiënt getuigt over wat hem doet lijden en tot zijn opname heeft geleid, maar ook over zijn pogingen om zijn lijden te verlichten.
Dat soort ontmoeting kan effecten hebben. De patiënt kan beter zicht krijgen op wat voor hem ondraaglijk is (het reële) en hoe hij zich daar beter tegen kan wapenen. Voor de psychiatrische dienst kan dit de gelegenheid zijn om impasses in de behandeling open te breken. En voor de deelnemers aan PPaK-Gent valt er uit zulke gesprekken heel wat te leren omtrent de ethiek en de kliniek in de psychoanalyse.
Het spreekt voor zich dat een klinisch gesprek tussen een ‘patiënt (opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis) en een psychoanalyticus (lesgever PPaK-Gent) tact en discretie veronderstelt, zowel bij degene die het gesprek leidt, als bij de toehoorders. Er worden dan ook strenge deelnemingsvoorwaarden gesteld: enkel teamleden van de afdeling waar de patiënt verblijft en deelnemers aan PPaK-Gent met klinische ervaring, zullen toegang krijgen.
Ter informatie : In 2024-2025 zullen geen klinische gesprekken georganiseerd worden.